Dziekanka, dziekana...

fot. women power

Błogosławieństwem (przekleństwem?) języka polskiego jest bogactwo składni. Ot, proste zdanie „Samochód wyprzedził tramwaj” może być rozumiane na dwa zasadniczo odmienne sposoby. Nie inaczej z tytułem niniejszego wpisu, choć sprawę zdaje się ratować przecinek. Bez niego byłaby dziekanka (urlop) wydana przez dziekana, albo dziekanka, na którą udał się sam dziekan. 

Czytelnicy tego bloga wiedzą jednak, że słowo „dziekanka” ma jeszcze jedno znaczenie i odnosi się do Dziekan Studium Magisterskiego. W tym kontekście przecinek wydaje się jeszcze bardziej niezbędny. 

No dobrze. A co ze słowem „dziekana”? Otóż pojawiło się jako kontrpropozycja dla „dziekanki”. Aby urozmaicić blog, ale także ze względu na własne braki językoznawcze, zaprosiłam do skomentowania tej kwestii mądrzejszych od siebie.

Zacznijmy od rozważań językoznawczych. Według dr. Macieja Klimiuka z Katedry Arabistyki i Islamistyki UW słowo dziekan jest dwurodzajowe, a przypisywanie mu wyłącznie rodzaju męskiego jest błędne. Zastanawiam się, skąd dominacja rodzaju męskiego. W końcu w SGH jest 12 (pro)dziekanów i 7 (pro)dziekan, czyli tylko 2,5 brakuje do pełnego parytetu. 

Jeżeli dr Klimiuk miałby wybierać, to 

formę żeńską od słowa „dziekan” powinniśmy utworzyć za pomocą sufiksa -a, a nie (…) z sufiksem -ka, gdyż wyraz „dziekanka” funkcjonuje już w języku polskim w innym znaczeniu i wprowadza niepotrzebne zamieszanie. Natomiast wyraz „dziekana” jest w pełni uzasadniony, tworzony analogicznie jak imię żeńskie „Romana” od „Roman”. 

Mniej przejednany jest mgr Jacek Duda – blogujący doktorant w Instytucie Slawistyki UW. Według niego słowo „dziekan” w ogóle nie powinno być używane w formie żeńskiej „jako że nie ma przyrostka, który byłby odpowiedni. -ka jest deprecjonujące, -ica z kolei nacechowuje negatywnie stylistycznie”. Muszę przyznać, że nigdy nie myślałam w ten sposób w kontekście słowa „Kaśka”, a i mam nadzieję, że nie pomyśli tak bohaterka postu Lwica u wrót dziekanatu. 

Mgr Duda przeciwny jest także formie „dziekana”, tym razem z pobudek akustycznych, gdyż „brzmi mi ona jak przesuwanie paznokciem po styropianie/szybie”. Ech, gdyby był wiedział, że promotor jego pracy magisterskiej w SGH stanie się Dziekanką… 

Kolejne głosy w zabawie trochę językoznawczej, a trochę genderowej, ale przede wszystkim naszej – blogowej – już wkrótce!